W dzisiejszym świecie, gdzie tempo życia i ilość produkowanych urządzeń elektronicznych rośnie lawinowo, pojęcie urban mining, czyli górnictwa miejskiego, staje się kluczowym elementem zrównoważonego zarządzania zasobami. To nowoczesne podejście do pozyskiwania cennych surowców z odpadów elektronicznych rysuje się jako odpowiedź na globalny problem zasobów naturalnych.
Agnieszka Pabis: Coraz częściej spotykamy się ze stwierdzeniem, że miasta stają się współczesnymi kopalniami. Jakie czynniki o tym decydują?
Paweł Kozieł: Głównymi powodami dla których miasta stają się współczesnymi kopalniami jest przede wszystkim fakt, że współcześnie, w miastach żyje coraz więcej ludzi. Co za tym idzie, statystycznie każdy z mieszkańców posiada sprzęt elektroniczny, mieszkanie, korzysta z samochodu. Do produkcji tych wszystkich materialnych dóbr potrzebujemy cennych surowców. Przy zachowaniu odpowiedzialnych postaw znaczna część tych surowców i pierwiastków może ponownie trafić do obiegu, co z kolei ma znaczenie dla Gospodarki Obiegu Zamkniętego.
Czy urban mining ma szansę zastąpić tradycyjne metody pozyskiwania surowców?
Myślę, że tak. W mojej opinii powinniśmy robić wszystko, żeby do tego dążyć. Obecnie, ilość surowców które nie trafiają wprost na ścieżkę legalnego przetwarzania jest nadal znacząca, a co za tym idzie pierwiastki, na których nam zależy najbardziej nie trafiają ponownie do obiegu zamkniętego. Na to, co dalej stanie się ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym decydują użytkownicy. To, czy trafi do zakładów przetwarzania, czy będzie zalegał w naszych domach lub co gorsze trafi na wysypisko śmieci.
Do zakładów przetwarzania trafia zarówno sprzęt wielkogabarytowy, taki jak sprzęt AGD czy RTV, ale również mniejsze urządzania oraz zużyte baterie. Jakie surowce możemy pozyskać w wyniku ich recyklingu?
W wyniku recyklingu pozyskujemy cenne pierwiastki jak miedź, cyna, ale też metale szlachetne złoto, srebro, pallad czy metale ziem rzadkich, których złoża się zubożają.
Jak urban mining wygląda w praktyce? Czy może Pan podać jakieś przykłady?
Urban mining w praktyce to praca u podstaw. Żeby miejska kopalnia mogła funkcjonować trzeba zwalczyć swoje przyzwyczajenia do pozostawiania nieużywanych telefonów, laptopów, sprzętu elektrycznego i elektronicznego w swoich gospodarstwach domowych. Wszystkie te urządzenia stanowią wsad do przetwarzania. W wyniku pracy zakładów możemy mówić o odzyskanych pierwiastkach w sposób zgodny z urban mining. Jako przykład, który pozwoli nam zobrazować potencjał tkwiący w Elektrycznych Śmieciach jest fakt, że statystycznie w milionie sztuk telefonów typu smartphone może znajdować się aż 30 kg złota.
Czy urban mining, w jakikolwiek sposób wpływa na krajobraz naszych miast i na ich funkcjonowanie?
Zdecydowanie tak. Takim przykładem są Czerwone Pojemniki, służące do pozbywania się małogabarytowego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. System pojemników, obecnie funkcjonuje w blisko 90 miastach w Polsce i możemy stwierdzić, że wpisał się na stałe w ich krajobraz.
Jak wygląda współczesny recykling?
Współczesny recycling to procesy kreowane na miarę potrzeb jakościowego odzysku surowców. Procesy mechaniczne są automatycznie dostosowane do potrzeb poszczególnych grup odpadów. Czasem sięga się jeszcze głębiej, żeby odzyskać to, co maksymalizuje wartość przetwarzania. Obecnie recykling, to bardzo szybko rozwijająca się technologicznie gałąź przemysłu, to inżynieria przetwarzania. Jestem przekonany, że na przestrzeni kilku lat zrobotyzowane instalacje zagoszczą w zakładach na dobre.
Paweł Kozieł – dyrektor ds. technicznych i wdrożeń MB Recycling. Absolwent Politechniki Świętokrzyskiej w latach 2012-2016 wydziału Zarządzania oraz absolwent Gdańskiej Szkoły Kształcenia Menadżerów 2020-2022. Od 15 lat pracuje w branży odpadów ZSEE. Od 10 lat bierze czynny udział w kształtowaniu nowego wymiaru recyklingu. Główna inspiracja to ergonomia pracy i bezpieczeństwo środowiskowe.
Agnieszka Pabis – specjalista ds. edukacji ekologicznej w Fundacji Odzyskaj Środowiska. Na co dzień zajmuje się realizacją projektów edukacyjnych, o tematyce ekologicznej. Współpracuje w tym zakresie z placówkami edukacyjnymi, organizacjami oraz samorządami lokalnymi.
