Dynamiczny rozwój gospodarczy sprawia, że liczba używanych przez nas samochodów elektrycznych i urządzeń elektronicznych stale rośnie. Systematycznie wzrasta także ilość zużywanych baterii i akumulatorów. Według Raportów GIOŚ[1] Polacy każdego roku kupują 300 milionów sztuk baterii, które bardzo szybko zamieniają się w niebezpieczne odpady. Jedna niewielka bateria, która zamiast do recyklingu trafi na wysypisko śmieci, może skazić aż metr sześcienny gleby i zatruć niemal 400 litrów wody.
Niebezpieczne odpady
Ponieważ zarówno do produkcji baterii jak i akumulatorów wykorzystywane są metale ciężkie, te zaliczane są do odpadów niebezpiecznych. Najczęściej w bateriach znajdziemy lit, kadm, nikiel, cynk, ołów i rtęć. Wszystkie są mocno toksyczne i groźne dla człowieka i środowiska.
Ołów jest pierwiastkiem trującym i praktycznie niezniszczalnym. Związki ołowiu mają negatywny wpływ na zdrowie organizmów żywych, a także na rozwój roślin i procesy zachodzące w środowisku wodnym. U ludzi ołów uszkadza praktycznie wszystkie komórki i narządy.
Kadm jest pierwiastkiem niezwykle toksycznym, powodującym anemię i choroby układu kostnego. Głównym miejscem magazynowania metalu są wątroba i nerki, a także trzustka, jelita oraz płuca. Oddziałuje niekorzystnie na układ krążenia i korę mózgu, powoduje także groźne wady rozwojowe w okresie płodowym.
Rtęć to metal silnie trujący. Do organizmu dostaje się zarówno przez przewód pokarmowy, jak i przez drogi oddechowe. Upośledza pracę ośrodkowego układu nerwowego.
Lit podrażnia drogi oddechowe i może odkładać się w płucach, prowadząc do ich obrzęku. Może również działać drażniąco na skórę i błony śluzowe.
Nikiel to silny alergen kontaktowy, wpływa negatywnie na układ odpornościowy. Może działać rakotwórczo.
Średnio w każdej tonie zużytych baterii znajdziemy 3 kilogramy rtęci, pół kilograma kadmu, a także po kilka kilogramów niklu i litu. Do produkcji ogniw wykorzystywane są także kwasy lub zasady tworzące elektrolit, które mają właściwości żrące i korozyjne. Dlatego tak ważne jest, by zużyte baterie i akumulatory trafiały do odpowiednich pojemników lub do PSZOK. Baterie wrzucone do pojemnika na odpady mogą trafić na wysypisko, gdzie będą ulegać procesom niszczenia. To grozi przedostaniem się szkodliwych substancji do gleby i wody, a co za tym idzie włączenia w łańcuchy pokarmowe roślin, zwierząt i ludzi.
Skuteczny recykling
Według danych GIOŚ w 2018 roku na polski rynek zostało wprowadzonych ponad 13 tys. ton przenośnych baterii i akumulatorów. Przeszło 80%, czyli ponad 10 tys. ton zostało oddanych do recyklingu. W profesjonalnych zakładach przetwarzania z ogniw odzyskiwane jest aż 99% surowców. Te mogą zostać ponownie wykorzystane przez branże przemysłowe. Tym samym proces zagospodarowania zużytych baterii pozwala ograniczyć wydobycie surowców naturalnych, redukując równocześnie negatywny wpływ produkcji baterii i akumulatorów na środowisko.
Tekst powstał w ramach publicznych kampanii edukacyjnych prowadzonych przez Fundację Odzyskaj Środowisko i RLG Polska.
